Đã đến lúc nền tảng phi tập trung thay thế nền tảng tập trung?

Thông báo về tiền điện tử Libra của Facebook đặt ra những thách thức về pháp lý và quản trị riêng. Do đó ngày càng có nhiều công ty truyền thống đang đánh giá cách nắm bắt blockchain và tiền điện tử để đạt được các mục tiêu tài chính chiến lược. Điều này đặc biệt đúng trong ngành thương mại bán lẻ, nơi nền kinh tế blockchain và token thúc đẩy phân cấp, có khả năng phá vỡ nhiều phần khác nhau của mô hình kinh doanh tập trung.

Ngay cả trước khi Facebook công bố Libra, những công ty thương mại khổng lồ như Amazon đã thử nghiệm blockchain để cắt giảm chi phí và thúc đẩy liên kết chuỗi cung ứng. Trong khi đó, các công ty như Overstock đang cố gắng thoát khỏi bán lẻ và chuyển đổi thành một công ty blockchain. Walmart dường như đang đi theo bước chân của Facebook. Blockchain như một công nghệ sẵn sàng trở thành lợi thế cạnh tranh cho nhiều công ty thương mại, nhưng câu hỏi vẫn là liệu có công ty nào trong số này có thể thực sự phân cấp hay không?

Giá trị của phi tập trung

Chris Dixon từng bày tỏ cái nhìn sâu sắc về nền tảng phi tập trung rằng chúng theo một vòng đời có thể dự đoán được. Ban đầu, họ tập trung vào tăng trưởng, thu hút người dùng, nhà phát triển và nhà cung cấp vào nền tảng để khởi động hiệu ứng mạng và làm cho dịch vụ có giá trị hơn. Tuy nhiên, tại một số thời điểm, sự cân bằng sức mạnh thay đổi và tăng trưởng nhờ vào chi phí của người dùng cũng như những người cộng tác. Hình thức bán hàng lừa đảo là không thể tránh khỏi và phản ứng dữ dội từ những người dùng, nhà cung cấp đó rất khắc nghiệt nhưng không mấy hiệu quả do hiệu ứng mạng được củng cố tốt đến mức gần như không thể từ bỏ nền tảng thống trị hiện nay.

Mối quan hệ của nền tảng tập trung với người tham gia thay đổi theo thời gian (Nguồn: Chris Dixon)

Phi tập trung sử dụng nhiều cơ chế kỹ thuật và khuyến khích khác nhau để tránh sự thay đổi cân bằng sức mạnh dẫn đến hình thức bán hàng lừa đảo. Bản chất nguồn mở của các mạng tiền điện tử đảm bảo tính minh bạch giữa nền tảng và những người tham gia. Trong khi đó, các token có thể cung cấp cả quản trị chung và giá trị chung giữa tất cả các chủ sở hữu token. Như vậy, khi một nền tảng phi tập trung phát triển, động lực cho tất cả những người tham gia là liên tục phát triển nền tảng. Sự tăng trưởng làm tăng giá trị của token cơ bản, ngay lập tức phân bổ giá trị đó cho người dùng và nhà cung cấp chia sẻ quyền sở hữu bằng cách nắm giữ token.

Thách thức khi chuyển từ tập trung sang phi tập trung

Ngay cả với các lợi ích liên kết và tăng trưởng đến từ phi tập trung, các nền tảng tập trung không thể chuyển sang phi tập trung ngay trong nháy mắt. Các mô hình kinh doanh tập trung tạo ra cấu trúc chi phí, văn hóa doanh nghiệp và nghĩa vụ tài chính của riêng họ.

Các nền tảng tập trung thành công, đặc biệt là các công ty đại chúng như Amazon, Walmart, Facebook, Uber, Overstock và hàng chục công ty khác không có động lực để thay đổi mô hình kinh doanh của họ. Họ đã đạt được hiệu ứng mạng. Họ đã bán vốn sở hữu trong doanh nghiệp của mình để tài trợ cho sự tăng trưởng sớm và bây giờ có những cổ đông mong đợi lợi nhuận. Họ đã xây dựng chuỗi cung ứng, hệ sinh thái nhà phát triển và dòng doanh thu quảng cáo để tận dụng thành công nền tảng của họ. Thông qua lăng kính tập trung, blockchain và tiền điện tử đại diện cho một cách để cắt giảm chi phí hoặc phân biệt một sản phẩm hiện có, hoặc trong nhiều trường hợp, chỉ đơn giản là đại diện cho một cơ hội PR. Nếu các nền tảng tập trung này thực sự muốn phân cấp mạng, về cơ bản họ sẽ phải bắt đầu lại từ đầu trong việc tái cấu trúc mô hình kinh doanh và hiệu ứng mạng.

Các nền tảng phi tập trung sẽ giành chiến thắng?

Phi tập trung vẫn phải đối mặt với một số trở ngại về kỹ thuật, marketing và kinh tế cần phải vượt qua trước khi các mạng lưới và nền tảng phi tập trung thực sự có thể đảm nhận vị trí nhà lãnh đạo thay thế nền tảng tập trung trong các ngành công nghiệp. Tuy nhiên, các công nghệ tốt hơn không phải lúc nào cũng chiến thắng nhưng các mô hình kinh doanh tốt hơn thì có thể. Và phi tập trung chắc chắn tạo ra một mô hình kinh doanh tốt hơn, thúc đẩy tăng trưởng liên tục.

• EtherFlyer trở thành sàn giao dịch phi tập trung hàng đầu về khối lượng giao dịch hàng ngày
• Các game thủ tiền điện tử ít quan tâm đến bản chất phi tập trung của NFT

Minh Anh

    Tạp chí Bitcoin | Hackernoon