Bitcoin trở thành tài sản vĩ mô khi các quốc gia chạy đua tăng tốc chấp nhận

Theo báo cáo công bố ngày 22/9 của Bitcoin Policy Institute, hiện có 32 quốc gia trên thế giới đang chủ động triển khai các chính sách nhằm tiếp cận Bitcoin thông qua luật pháp hoặc các hình thức đầu tư trực tiếp. Con số này tương đương khoảng một phần sáu số quốc gia toàn cầu, cho thấy mức độ chấp nhận Bitcoin trong quản lý nhà nước ngày càng mở rộng.

Sự tăng tốc sau lệnh hành pháp của Trump

Báo cáo ghi nhận tốc độ tăng trưởng nhanh chóng trong việc các chính phủ tiếp nhận Bitcoin, đặc biệt sau khi Tổng thống Donald Trump ban hành lệnh hành pháp thiết lập Kho dự trữ Bitcoin chiến lược của Hoa Kỳ.

Trong tổng số 32 quốc gia, 27 nước đã có mức độ tiếp xúc thực tế với Bitcoin, trong khi 13 quốc gia khác đang thúc đẩy dự luật liên quan. Một số quốc gia áp dụng nhiều biện pháp song song. Ví dụ, Argentina vừa vận hành hoạt động khai thác Bitcoin sử dụng khí đốt dư thừa, vừa thúc đẩy dự luật thành lập kho dự trữ chiến lược. UAE hiện triển khai ba hướng tiếp cận gồm: khai thác Bitcoin do chính phủ bảo trợ, quỹ tài sản quốc gia đầu tư vào ETF Bitcoin và chấp nhận thuế nộp bằng Bitcoin.

Kho dự trữ Bitcoin chiến lược dẫn đầu

Hình thức phổ biến nhất là thành lập Kho dự trữ Bitcoin chiến lược (Strategic Bitcoin Reserve – SBR). Hiện có 16 quốc gia đã đề xuất hoặc triển khai chính sách này.

Lệnh hành pháp của Tổng thống Trump đã xác lập chính sách liên bang về việc giữ lại thay vì thanh lý số Bitcoin bị thu giữ, nhấn mạnh rằng Mỹ từng bỏ lỡ tới 17 tỷ USD lợi nhuận tiềm năng từ các đợt bán tháo trước đây.

Ở cấp bang, Arizona, New Hampshire và Texas đã thông qua luật thành lập kho dự trữ Bitcoin, trong khi hàng chục bang khác cũng đang cân nhắc.

Khai thác và nắm giữ Bitcoin do chính phủ bảo trợ

Ngoài kho dự trữ, khai thác Bitcoin do chính phủ bảo trợ là phương thức phổ biến thứ hai, với 14 quốc gia đã hoặc đang xem xét triển khai.

Hiện có 10 quốc gia khai thác Bitcoin thông qua các thỏa thuận cung cấp điện nhằm chia sẻ lợi nhuận, bao gồm Argentina, Bhutan, El Salvador, Ethiopia, Iran, Triều Tiên, Oman, Nga, UAE và Venezuela.

Bên cạnh đó, 7 quốc gia nắm giữ Bitcoin từ các khoản tịch thu và quyết định không bán ra, bao gồm Bulgaria, Trung Quốc, Phần Lan, Georgia, Ấn Độ, Vương quốc Anh và Venezuela. Riêng Phần Lan giữ số Bitcoin này cho tới khi có phán quyết cuối cùng của tòa án.

Hiện có 4 khu vực pháp lý chấp nhận thanh toán thuế bằng Bitcoin, gồm Panama City, các bang tại Thụy Sĩ, Dubai và bang Colorado (Mỹ). Vancouver (Canada) cũng đang đề xuất chính sách tương tự.

Ngoài ra, quỹ hưu trí và quỹ tài sản quốc gia cũng bắt đầu gia tăng tiếp xúc với Bitcoin. Quỹ hưu trí bang Michigan đã đầu tư trực tiếp, trong khi 17 quỹ hưu trí bang khác có mức độ tiếp xúc gián tiếp. Trên bình diện quốc tế, Quỹ hưu trí chính phủ Nhật Bản đang nghiên cứu khả năng đầu tư trực tiếp, còn Hàn Quốc đã nắm giữ đáng kể qua các phân bổ chiến lược.

Cuộc đua mang tính lý thuyết trò chơi

Báo cáo mô tả việc các quốc gia tiếp nhận Bitcoin là một “cuộc đua mang tính lý thuyết trò chơi”, khi các chính phủ tìm kiếm lựa chọn thay thế cho tài sản dự trữ truyền thống. Bitcoin được coi là sự bổ sung cho vàng nhờ tính di động kỹ thuật số và khả năng chống chịu trước các biện pháp trừng phạt.

Tốc độ chấp nhận đã tăng vọt sau cuộc bầu cử của Trump, với số sự kiện tiếp xúc Bitcoin tăng từ mức nhỏ giọt trước năm 2020 lên hơn 50 sự kiện chỉ trong giai đoạn đầu năm 2025.

Báo cáo kết luận rằng các cường quốc trên nhiều châu lục hiện đang xem Bitcoin như một tài sản vĩ mô quan trọng, khiến khả năng đảo ngược xu hướng này trở nên rất khó xảy ra.

Lý thuyết trò chơi là một ngành nghiên cứu cách các bên (quốc gia, công ty, cá nhân) đưa ra quyết định khi hành động của mỗi bên sẽ ảnh hưởng đến kết quả của những bên khác.

Trong “cuộc đua Bitcoin”, nếu một quốc gia quyết định sớm nắm giữ Bitcoin làm tài sản dự trữ, họ có thể được lợi thế lớn về giá trị khi Bitcoin tăng. Nếu chần chừ, họ có thể phải mua với giá cao hơn hoặc mất cơ hội cạnh tranh.

Ví dụ:

• • Nếu chỉ một vài nước mua Bitcoin, họ sẽ được lợi nhiều khi giá tăng.

  • Nếu nhiều nước cùng tham gia, giá sẽ càng tăng, và quốc gia nào tham gia sau sẽ thiệt thòi.

  • Nếu không tham gia, họ có nguy cơ bị bỏ lại phía sau khi các nước khác tận dụng Bitcoin để thanh toán xuyên biên giới hoặc bảo vệ tài sản dự trữ.

Nói cách khác, đây là một trò chơi chiến lược: ai vào sớm thì có lợi thế, ai vào muộn thì bất lợi, còn ai không tham gia thì có thể mất hẳn vị thế.

• Deutsche Bank: Bitcoin và vàng sẽ cùng xuất hiện trong bảng cân đối NHTW
• Bitcoin có thể đạt giá trị 1 triệu USD vào năm 2030, theo CEO Coinbase Brian Armstrong

Vương Tiễn