Bài 15: [SERIES] Cuộc cách mạng Satoshi- Các sàn giao dịch – Đánh đổi tự do vì sự tiện lợi?

Cách mạng Satoshi: Cuộc cách mạng của hi vọng

Chương 1: Vấn đề bên thứ ba được ủy thác

Phần 3: Nỗ lực đi ngược lại ý đồ của Satoshi
Tác giả: Wendy McElroy

Các sàn giao dịch – Đánh đổi tự do vì sự tiện lợi? (Phần 3, Mục 6)

 Không đời nào tồn tại một bên thứ ba ủy thác hoàn hảo. Nhưng nhu cầu bên thứ ba ủy thác đã không còn tồn tại khi xuất hiện thiết kế giao thức. Hoặc nhu cầu ấy đã được tự động hóa và phân tán giữa các bên thông qua giao thức. Chiến lược thứ 2 đã đem lại những khoanh vùng đầy hứa hẹn về những nghiên cứu chuyên sâu các giao thức bảo mật, bao gồm digital mix, tính toán cá nhân đa bên, hay cơ sở dữ liệu [sic] Byzantine. Những thêm thắt như trên hoặc tương tự có thể được tận dụng nhằm giảm thiểu triệt để chi phí của bên thứ ba ủy thác như hiện tại và giải quyết nhiều vấn đề nổi cộm khác về tính riêng tư, tích hợp, quyền sở hữu và sức ép hợp đồng, đồng thời tối thiểu hóa chi phí cao ngất ngưởng của việc cho ra đời và đưa vào hoạt động các cơ quan thứ ba ủy thác mới.

—Nick Szabo

• Nick Szabo là ai ? 

Sự thiên tài tuyệt đối trong tầm nhìn của Satoshi Nakamoto về vấn đề bên thứ ba được ủy thác không dễ mà nhìn ra được. Vị thế của nó với tự do cũng vậy. Đó không đơn thuần là tầm nhìn kinh tế hay một bước vượt mặt chính phủ thông minh – mà là một chìa khóa đưa nhân loại tiến thêm một bước. Bước tiến ấy cũng quan trọng không kém khi so với quyền sở hữu, quyền tự do ngôn luận hay quyền tự do tôn giáo.

Thứ nhất, cần phải “giả vờ” không đồng ý với Satoshi, để cuối cùng lại đồng thuận hoàn toàn với ông. (một kiểu “phản chứng” như trong toán học).

Bên thứ ba được ủy thác (hay TTP) là bên trung gian giữa hai bên đang muốn thực hiện một phi vụ làm ăn nhưng cần ai đó quản lí giao dịch, giống như trường hợp đặt giao kèo mua nhà. Bên thứ ba ủy thác về bản chất là tốt đẹp, bởi nó thể hiện một sự tiến hóa tự nhiên và nhiều ý nghĩa trong một xã hội loài người phức tạp. Khi xã hội đã chuyển dời từ bước trao đổi hàng hóa, mọi người cần những người đại diện họ có thể tin tưởng theo nền tảng kiến thức cá nhân, danh tính hoặc những quyền lợi đảm bảo bất di bất dịch của bên thứ ba ủy thác. Chuyển giao tiền quốc tế, đảm bảo tiền nợ, đầu tư vào start-up… những công việc trên giúp thành lập và phát triển các công ty.

Còn tồn tại một khía cạnh khá riêng tư. Một bên được ủy thác có thể được xem là người bảo vệ cho bố mẹ, những người đã xa cách và mất khả năng pháp lý. Đây là nền tảng chứng minh việc con người chúng ta luôn cần có nhau.

Bên thứ ba ủy thác cần thiết có thể là một cơ quan tài chính, một thành viên trong gia đình, một ông thẩm phán, một người bạn hay một người lạ được giới thiệu. Không có gì quá lời khi nói rằng một nền kinh tế phức tạp sẽ chẳng tồn tại nếu thiếu sự góp mặt của những người này.

Nhưng đó không phải ý đồ của Satoshi khi nhắc đến bên thứ ba ủy thác. Ông chế giễu cái sự chuyển đổi nực cười: Bên thứ ba ủy thác đã bị tiếm quyền bởi chính phủ, rồi bị chuyển hóa thành hình ảnh phản chiếu lố bịch, kệch cỡm của chính chính phủ. Thay vì để các cá nhân tự do lựa chọn, các lựa chọn được ủy nhiệm cho chính phủ. Chính phủ làm mọi thứ để phục vụ mục đích của mình. Hay nói cách khác, bên thứ ba ủy thác, như ngân hàng trung ương sẽ hộ hỗ trợ chính phủ – người phải trả giá là khách hàng. Ngân hàng sẽ báo cáo, điều tra hoặc kết án những người này vì kinh doanh bằng đồng tiền của mình.

Ngân hàng trung ương và các loại hình tài chính khác đã biến những lợi ích mênh mông rộng lớn của bên thứ ba ủy thác thành một dạng áp đặt. Hàng năm trước, tôi từng nói chuyện với một người bạn đã thăm thú một đất nước theo chế độ Cộng sản. Anh này nói rằng không ai muốn mở doanh nghiệp ở đó hết, vì tiến trình sẽ rất chậm chạp, bao gồm nhiều giấy tờ thì mới có thể bán được, ví dụ thôi, một ổ bánh mì cho ai đó. Tất nhiên rất nhiều ổ bánh mì vẫn đang được bày bán, bởi chợ đen luôn tồn tại và phát triển song song ngoài các kênh “chính thức”. Mua và bán sản phẩm và hàng hóa là nền tảng của cuộc sống. Không ai có thể dập tắt nó. Nhưng ta có thể gắn cho nó mắc “tội phạm”. Đó chính là những gì chính phủ đang gây ra đối với sự giàu có và dòng chảy của cộng đồng khi tiếm quyền lựa chọn ai hay cái gì sẽ đóng vai trò bên thứ ba ủy thác.

Cryptocurrency đã ném cho chính phủ một chiếc thòng lọng. Đầu tiên, chính phủ không nắm được bản chất của crypto, và rồi xem nhẹ hiện tượng mới này. Cuối cùng, chính phủ cũng đã hiểu mơ hồ, tất nhiên không phải là sự bùng nổ về mặt kĩ thuật – mà là ảnh hưởng chính trị và xã hội những đồng crypto đem tới. Giờ đây điều đó chẳng khác nào một mối đe dọa rình rập. Chính phủ không còn kiểm soát phát hành tiền nữa, và công cụ bên thứ ba được ủy thác dùng để áp đặt người dân đã bị lạc hậu hóa.

Chính phủ muốn tìm lại quyền kiểm soát. Một số thì cấm cryptocurrency, số khác lại phát hành một phiên bản khác của crypto, hay vội vã đặt ra hàng loạt các giải pháp pháp lí. Đa số các chính trị gia đều ở trạng thái thúc giục, vội vã. Họ nỗ lực nắm chặt trong tay kiểm soát vi mô của tiền tệ – chìa khóa đem tới quyền năng kiểm soát xã hội.

Có hai cách để chấm dứt biểu hiện của tự do kinh tế và cả hai đều đã được áp dụng. Các sàn giao dịch phân tán hoạt động không theo sự cho phép của chính phủ sẽ bị kết án phạt. Các sàn giao dịch tập trung được cấp quyền và kiếm soát thì giống hệt một ngân hàng (loại này đang được khuyến khích, dĩ nhiên!). Nhưng rồi sẽ đến một thời điểm khi mọi giao dịch ngang hàng đều được xem là có “mùi phạm pháp”, liệu chúng có được thực hiện thông qua các sàn giao dịch hay không.

Kết hợp được tầm quan trọng của phát hành tiền tệ với vấn đề bên thứ ba được ủy thác là một cống hiến quan trọng của Satoshi. Chưa từng có tiền lệ về sự thừa nhận sâu sắc vấn đề bên thứ ba ủy thác gây ra với tự do cá nhân. Chưa từng có ai ý thức và kết nối được hai điểm A và B ấy.

Ở thời điểm hiện tại, các bên thứ ba được ủy thác đe dọa tự do của mọi người, bởi các bên này là tay chân của chính phủ. Điều này đã được Satoshi lường trước.

Một đặc tính cơ bản của bên thứ ba trên thị trường tự do là khả năng thúc đẩy cá nhân, những người tự nguyện sử dụng họ và được xem là khách hàng của họ. Họ đem tới những dịch vụ trên thị trường tự do. Việc liệu bên thứ ba ủy thác là một dạng dịch vụ hay một mối đe dọa có thể được xác định thông qua vài câu hỏi đơn giản. Liệu bên thứ ba ủy thác có đem tới sự an toàn cho tài sản riêng của mỗi người không, hay nó tạo nên một mối đe dọa? Liệu có nhiều lựa chọn thị trường tự do để lựa chọn không, hay chỉ có một cơ quan độc quyền buộc mọi người phải hợp tác để thực hiện các công việc tài chính cần thiết như chuyển giao quốc tê? Liệu bên thứ ba phục vụ mục đích của các cá nhân hay của chính phủ?

Nhiều người đã quá quen thuộc với khái niệm ngân hàng trung ương và các cơ quan bên thứ ba ủy thác của chính phủ tới nỗi mà họ quên đi rằng những dịch vụ được cung cấp chỉ nên giữ nguyên bản chất là “dịch vụ”, thay vì trở thành phương tiện để áp đặt. Vậy dịch vụ thực sự phải như thế nào? Dịch vụ thực sự thì sẽ không tịch thu hay đóng băng tài khoản khi không có dấu hiệu trộm cướp hay lừa đảo. Họ sẽ không báo cáo các giao dịch để gây sự thù địch với những người khác, như việc các cơ quan chính phủ tham lam giờ đây đang làm. Họ sẽ không đòi hỏi lượng thông tin thâm nhập đời sống riêng tư của cá nhân quá lớn, hay từ chối các giao dịch tới những người giao thương chưa được chấp thuận.

Để tôi kể bạn nghe câu chuyện cổ tích. Ngày xửa ngày xưa, bên thứ ba ủy thác hợp pháp sẽ hoạt động như một người thối tiền. Người này sẽ đếm tiền của bạn, rất thành thực, rồi anh ta tính tỉ lệ quy đổi hiện tại, anh ta đưa cho bạn hóa đơn và rồi bạn bước đi. Tất cả các bên có kết hợp làm ăn trong giao dịch đều được thỏa mãn. Ví dụ này thực ra đã được đơn giản hóa. Nhưng nó cũng nói lên điều gì đó.

Nếu chính phủ không kiểm soát được sự phát hành tiền tệ thì phải kiểm soát được dòng lưu hành của nó. Chính phủ hiểu rằng họ đã đánh mất độc quyền đối với tiền tệ mất rồi. Và chiến lược thích hợp nhất chính là kiểm soát dòng lưu hành tiền tới từng đơn vị một trong xã hội, dù đơn vị tiền đó có phải do họ phát hành hay không. Và các sàn giao dịch chính là mũi nhọn họ sử dụng để tấn công. Tiếc thay, hầu hết các sàn giao dịch lựa chọn trở thành chế độ quan liêu thay thế để đổi lại được trao tặng những đặc quyền chính thức.

Sự thịnh vượng phải là độc lập và tự do. Và chúc tất cả mọi người sự giàu có, sự riêng tư và tự do khỏi chính quyền.

Bài 14: [SERIES] Cuộc cách mạng Satoshi – Wall Streeting Bitcoin

Bài 16: [SERIES] Cuộc cách mạng Satoshi – Tôi muốn che giấu điều gì ư? Mọi thứ!

Theo Tapchibitcoin