Sam Bankman-Fried

Tên đầy đủ: Samuel Benjamin Bankman-Fried

Ngày sinh: 6 tháng 3 năm 1992

Nơi sinh: Stanford, California, Hoa Kỳ

Quốc tịch: Mỹ

Nghề nghiệp: Doanh nhân, cựu CEO sàn giao dịch FTX

Cha mẹ: Joseph Bankman và Barbara Fried – đều là giáo sư luật tại Đại học Stanford

Học vấn và khởi đầu sự nghiệp

Sam Bankman-Fried sinh ra trong một gia đình trí thức, lớn lên trong môi trường học thuật. Anh theo học tại Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT), tốt nghiệp năm 2014 với bằng cử nhân ngành vật lý và chuyên ngành phụ về toán học. Tại MIT, anh sống trong ký túc xá Epsilon Theta, nơi anh được biết đến với lối sống khép kín và tính cách thiên về học thuật.

Sau khi tốt nghiệp, anh bắt đầu sự nghiệp tại công ty giao dịch định lượng Jane Street Capital, nơi anh làm việc trong mảng ETF và giao dịch chênh lệch giá.

Thành lập Alameda Research và FTX

Năm 2017, Sam thành lập Alameda Research, một công ty giao dịch định lượng chuyên về thị trường crypto. Alameda nhanh chóng nổi tiếng nhờ chiến lược arbitrage (giao dịch chênh lệch giá) giữa các sàn giao dịch tại Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc.

Năm 2019, Sam cùng đội ngũ sáng lập sàn FTX, với mục tiêu xây dựng một nền tảng giao dịch phái sinh crypto hiện đại, thân thiện với trader chuyên nghiệp. FTX nhanh chóng phát triển, có trụ sở tại Bahamas và được định giá hơn 32 tỷ USD vào đầu năm 2022. Sam trở thành một trong những tỷ phú trẻ tuổi nổi bật nhất thế giới, với tài sản cá nhân được Forbes ước tính có thời điểm lên tới 26 tỷ USD.

FTX cũng thu hút đầu tư từ nhiều tên tuổi lớn như Sequoia Capital, SoftBank, Temasek, Tiger Global và BlackRock.

Vụ sụp đổ lịch sử của FTX

Tháng 11 năm 2022, một bài báo điều tra của trang CoinDesk tiết lộ rằng phần lớn tài sản của Alameda Research – công ty giao dịch chị em với FTX – thực chất là token FTT do chính FTX phát hành. Thông tin này đã làm dấy lên nghi ngờ rằng hai công ty có sự liên quan tài chính không minh bạch.

Ngay sau đó, Binance, đối thủ cạnh tranh lớn nhất của FTX, tuyên bố sẽ bán toàn bộ số FTT đang nắm giữ. Động thái này dẫn đến làn sóng rút tiền hàng loạt của khách hàng khỏi FTX, khiến sàn này mất khả năng thanh khoản.

Ngày 11 tháng 11 năm 2022, FTX, Alameda Research và hơn 100 công ty liên quan nộp đơn xin phá sản theo Chương 11 tại Hoa Kỳ. Vụ sụp đổ khiến hơn 8 tỷ USD tiền của khách hàng không thể rút, gây chấn động toàn ngành crypto.

Bị bắt và xét xử

Ngày 12 tháng 12 năm 2022, Sam Bankman-Fried bị bắt giữ tại Bahamas theo yêu cầu của chính phủ Mỹ. Ngày 21 tháng 12, anh bị dẫn độ về Mỹ và được tại ngoại sau khi nộp tiền bảo lãnh 250 triệu USD, một trong những khoản bảo lãnh lớn nhất trong lịch sử tư pháp Hoa Kỳ.

Anh đối mặt với nhiều cáo buộc nghiêm trọng, bao gồm:

• Lừa đảo khách hàng và nhà đầu tư

• Âm mưu rửa tiền

• Vi phạm luật tài chính và tài trợ bầu cử

• Sử dụng tiền của khách hàng từ FTX để chi tiêu cho Alameda và cá nhân

Phiên tòa và kết án

Phiên tòa xét xử Sam Bankman-Fried bắt đầu vào tháng 10 năm 2023 tại Tòa án Liên bang Manhattan, New York. Trong phiên tòa kéo dài hơn một tháng, các công tố viên đưa ra bằng chứng cho thấy Sam đã chỉ đạo chuyển hàng tỷ USD từ FTX sang Alameda để đầu tư, mua bất động sản, quyên góp chính trị và chi tiêu cá nhân – mà không có sự cho phép của khách hàng.

Ngày 2 tháng 11 năm 2023, Sam Bankman-Fried bị tuyên có tội với 7 tội danh liên bang, bao gồm gian lận tài chính và âm mưu chiếm đoạt tài sản khách hàng.

Đến tháng 3 năm 2024, anh bị kết án 25 năm tù giam.

Di sản và ảnh hưởng

Vụ sụp đổ của FTX và bản án dành cho Bankman-Fried được xem là bước ngoặt lớn trong lịch sử ngành công nghiệp tiền điện tử, dẫn đến:

• Nhiều công ty đầu tư phải ghi giảm hàng tỷ USD

• Hàng loạt cuộc điều tra và siết chặt quy định trên toàn cầu

• Mất mát lòng tin của nhà đầu tư nhỏ lẻ

• Gây ra hiệu ứng domino khiến một số nền tảng crypto khác phá sản theo

Dù từng được ca ngợi là một “thiên tài crypto” và “người cứu thị trường”, Sam Bankman-Fried hiện được xem là nhân vật trung tâm trong một trong những vụ bê bối tài chính lớn nhất thế kỷ 21.