Liệu DeFi có phải là lý do khiến đà tăng giá của crypto bị đình trệ?

Updated: 10/09/2025 at 19:30

Thị trường crypto nổi tiếng với những đợt tăng giá bùng nổ. Vào tháng 10/2024, tổng vốn hóa thị trường đã tăng vọt từ khoảng 2,7 nghìn tỷ USD lên 3,8 nghìn tỷ USD chỉ trong hai tháng.

Điều tương tự cũng xảy ra vào đầu năm 2024 khi tổng vốn hóa thị trường tăng vọt từ 1,7 nghìn tỷ USD vào tháng 2 lên 2,85 nghìn tỷ USD vào giữa tháng 3.

Hiện tại, câu chuyện đã khác. Kể từ tháng 6/2025, vốn hoá chỉ tăng từ 3,5 nghìn tỷ USD lên 3,94 nghìn tỷ USD. Thị trường vẫn đang trong giai đoạn tăng giá (như các chuyên gia dự đoán), nhưng đà tăng có vẻ đang chững lại. Nguyên nhân có thể bắt nguồn từ lĩnh vực DeFi, nơi hoạt động vay mượn đang chiếm ưu thế.

Bùng nổ vay mượn và sự thống trị của stablecoin

Vào thời điểm hiện tại, tổng giá trị tài sản bị khóa (TVL) trong DeFi đạt khoảng 152 tỷ USD, trong đó gần 49 tỷ USD là các khoản vay. Với giả định tỷ lệ sử dụng 40%, các giao thức cho vay cần khoảng 123 tỷ USD tiền gửi để hỗ trợ số tiền vay nói trên — tức khoảng 81% tổng TVL.

Con số này chỉ mang tính ước lượng, vì TVL còn bao gồm nhiều tài sản khác như staking, thanh khoản LP hay cầu nối.

TVL DeFi vào thời điểm hiện tại | Nguồn: DeFillama
Tổng số tiền vay trong DeFi | Nguồn: DeFillama

Tỷ lệ sử dụng nghĩa là lượng tiền được cung cấp trong pool cho vay thực sự được vay. Chẳng hạn: nếu Aave có 57 tỷ USD tiền gửi và 24 tỷ USD được vay, thì tỷ lệ sử dụng là khoảng 40%.

Xu hướng vay của AAVE | Nguồn: AAVE

Trong số các nền tảng, Aave dẫn đầu với khoảng 24 tỷ USD nợ đang lưu hành, tính riêng trên Ethereum. Compound đứng sau với gần khoảng 986 triệu USD.

Điểm đáng chú ý là phần lớn khoản vay đều đến từ stablecoin. Riêng trên Aave, khoảng 5,94 tỷ USDT và 4,99 tỷ USDC đã được vay, trong khi Compound cũng ghi nhận gần 500 triệu USDC và 190 triệu USDT.

Xu hướng vay của Compound trên Ethereum | Nguồn: Compound Finance

Sự phụ thuộc vào stablecoin này cho thấy trader không vay ETH hoặc các loại token biến động để nắm giữ.

Họ vay USD. Và giống như bất kỳ khoản vay nào, số USD này không bị giữ ở trạng thái nhàn rỗi. Cũng giống như mọi người vay tiền để mua nhà hoặc ô tô, các trader vay stablecoin để chuyển chúng đi nơi khác — thường là đến các sàn giao dịch.

Dòng stablecoin chảy vào các sàn giao dịch: Giao ngay và Phái sinh

Dự trữ stablecoin cho thấy dòng tiền chảy đi đâu. Các sàn giao dịch giao ngay hiện nắm giữ khoảng 4,5 tỷ USD stablecoin, tăng từ 1,2 tỷ USD một năm trước. Ngược lại, các sàn giao dịch phái sinh đã tăng vọt từ 26,2 tỷ USD lên 54,1 tỷ USD trong cùng kỳ.

Dự trữ stablecoin trên các sàn giao ngay đang giảm | Nguồn: CryptoQuant

Các sàn giao dịch phái sinh nắm giữ khoảng 54,1 tỷ USD stablecoin.

Dự trữ stablecoin trong các sản phẩm phái sinh | Nguồn: CryptoQuant

Điều đó nghĩa là phần lớn stablecoin vay mượn không dùng để mua trực tiếp Bitcoin hay Ethereum. Chúng được gửi đến các nền tảng phái sinh, nơi mỗi USD được vay đóng vai trò trong các giao dịch hợp đồng margin, thường với đòn bẩy gấp 10, 25, thậm chí 50 lần.

Chính sự chuyển dịch này khiến thị trường ngày càng phụ thuộc vào các vị thế đòn bẩy cao.

Đòn bẩy và sự mong manh của các đợt tăng trưởng

Bản đồ thanh lý cho thấy mức độ rủi ro. Trên Binance, hợp đồng tương lai Bitcoin/USDT vĩnh viễn – loại hợp đồng tương lai không kỳ hạn – cho thấy khoảng 6,22 tỷ USD trong các vị thế Short và 2,74 tỷ USD trong các vị thế Long.

Trên Bitget, con số tương ứng là 5,71 tỷ USD Short và 2,09 tỷ USD Long. Tổng cộng, chỉ riêng hai sàn và một cặp giao dịch đã có gần 17 tỷ USD vị thế mở.

Bản đồ thanh lý BTC trên Binance | Nguồn: Coinglass
Bản đồ thanh lý BTC trên Bitget | Nguồn: Coinglass

Hiện tại, short chiếm ưu thế do thị trường đi ngang. Nhưng động lực đảo ngược trong các đợt tăng giá, khi trader đổ xô vào các vị thế Long với hy vọng sẽ tận dụng được đà tăng.

Vấn đề là khi các vị thế Long tập trung ở những vùng giá giống nhau, chỉ cần giá điều chỉnh nhẹ 2–3% cũng đủ để kích hoạt làn sóng thanh lý hàng loạt, biến đợt tăng tưởng chừng mạnh mẽ thành cú đảo chiều.

Người dùng có thể thắc mắc vì sao điều ngược lại — tức Short bị thanh lý — lại không tạo ra những đợt tăng bền vững. Sự khác biệt nằm ở cách mà các trader sử dụng các vị thế Short.

Nhiều vị thế Short không hẳn là cược giá xuống, mà thường là một phần trong chiến lược khác như farm phí funding hay phòng ngừa rủi ro cho các vị thế khác. Khi các vị thế này bị xóa, thị trường có thể bật mạnh trong chốc lát (short squeeze), nhưng hiếm khi tạo nên xu hướng tăng dài hạn.

Quy mô tiếp xúc lớn như vậy sẽ không thể xảy ra nếu thiếu đòn bẩy. Hiện, tổng dự trữ stablecoin trên các sàn phái sinh xấp xỉ 54 tỷ USD. Nếu tất cả giao dịch đều theo tỷ lệ 1:1, thì chỉ riêng hai cặp giao dịch đã nhắc đến trước đó cũng không thể chiếm gần 1/3 con số này. Điều đó cho thấy đòn bẩy đã trở thành yếu tố thống trị.

Bức tranh còn rõ hơn khi nhìn vào khối lượng giao dịch. Tháng 8/2025, khối lượng giao dịch hợp đồng tương lai trên Binance đạt mức cao nhất trong năm với 2,62 nghìn tỷ USD. Con số khổng lồ này cho thấy futures (hợp đồng tương lai) và perpetuals (hợp đồng vĩnh viễn) đã vượt xa giao dịch spot (giao ngay), đồng thời là động lực chính phóng to quy mô các vị thế đòn bẩy.

Chi phí vay đẩy các trader hướng tới đòn bẩy

Vấn đề cuối cùng là chi phí. Vay stablecoin đi kèm với lãi suất. Trên Aave, lãi suất vay APR cho USDT là khoảng 6%.

Trader vay $1.000 sẽ trả khoảng $1,15 mỗi tuần. Với đòn bẩy 10x, biến động giá chỉ 0,011% cũng đủ để trang trải chi phí lãi suất.

Lãi suất vay trên AAVE | Nguồn: Aave Scan

Rào cản thấp như vậy khiến nhiều trader chọn đòn bẩy cao hơn. Chỉ một biến động nhỏ cũng đủ “hòa vốn”, trong khi biến động lớn mang lại lợi nhuận khủng. Tuy nhiên, càng giữ lệnh lâu, chi phí càng tăng, gây áp lực phải thoát nhanh. Điều này góp phần tạo nên các chu kỳ giá: bứt phá mạnh nhưng nhanh chóng suy yếu do thiếu lực đẩy tiếp theo.

Rủi ro lớn hơn đến từ thanh lý. Với mức đòn bẩy 10x, chỉ cần giá giảm 10% là lệnh gần như chắc chắn bị xoá sổ. Trong thị trường biến động mạnh như crypto, kịch bản này không hề hiếm.

Vì vậy, dù các đợt tăng giá không biến mất và xu hướng chung vẫn là tăng, thì cấu trúc DeFi – vốn phụ thuộc nhiều vào hoạt động vay mượn – đang khiến các cú “pump” trở nên ngắn ngủi và thiếu bền vững.

Stablecoin đi vay chủ yếu thúc đẩy đòn bẩy thay vì nhu cầu mua giao ngay thực, khiến thị trường càng trở nên mong manh hơn sau mỗi lần leo dốc.

Vincent

Disclaimer: Bài viết chỉ có mục đích thông tin, không phải lời khuyên đầu tư. Nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ trước khi ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của bạn.

Được đề cập trong bài viết
Bình luận
Đang tải
Mới cập nhật

Mert Mumtaz, CEO của Helius – nhà cung cấp dịch vụ RPC cho các ứng dụng blockchain – nhận định rằng stablecoin neo theo đô la Mỹ cuối cùng sẽ không còn sự khác biệt về giá trị. Nguyên nhân là các sàn giao dịch xử lý riêng biệt nhiều... ...

Avantis (AVNT) đã tăng mạnh lên mức đỉnh lịch sử mới trong phiên giao dịch sáng sớm tại châu Á hôm nay sau khi được niêm yết trên ba sàn giao dịch lớn. Upbit, Bithumb và Binance đã xác nhận sẽ niêm yết token này, với giao dịch dự kiến... ...

Ngày 9/9/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 05/2025/NQ-CP – một văn bản mang tính bước ngoặt, chính thức mở ra giai đoạn thí điểm quản lý và phát triển thị trường tài sản số tại Việt Nam. Đây là lần đầu tiên khung pháp lý rõ ràng được... ...

Tỷ lệ nguồn cung Bitcoin (BTC) đang sinh lời đã chạm mốc 92% – một ngưỡng vốn thường gắn liền với các chu kỳ tăng giá, nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn áp lực chốt lời. Điều này cho thấy phần lớn nhà đầu tư hiện đều nắm giữ lợi... ...

Một giao dịch khổng lồ trên sàn Kraken đã khiến cộng đồng crypto sôi sục khi một cá voi chi tới 16 triệu đô la để mua token PEPE. Đây là thương vụ mua đơn lẻ lớn nhất trong lịch sử đồng meme coin này, thổi bùng lên những suy... ...

Bitcoin từ lâu đã chứng minh sức mạnh và khả năng đứng vững của mình trước những biến động. Tháng 7 vừa qua cũng không phải ngoại lệ, khi hàng loạt dữ liệu on-chain cho thấy sự dịch chuyển mạnh mẽ của những đồng coin lâu năm, song thị trường... ...

Mạng TRON (TRX) đã thực hiện một đợt giảm kỷ lục 60% giá gas giao dịch vào ngày 29/8. Theo ghi nhận của CryptoQuant Research, điều chỉnh này đã hạ giá mỗi đơn vị năng lượng từ 210 sun xuống còn 100 sun. Giá gas hiện tại là mức thấp... ...

Diễn biến giá Cardano (ADA) vừa kết thúc tuần phục hồi thứ hai trong tháng 9, lấy lại một phần mức tăng đã mất trong tháng 8. Ngoài ra, Cardano còn vượt qua một mạng lớn khác, vươn lên vị trí trong top 10. Giá ADA duy trì xu hướng... ...

Các nhà đầu tư Ethereum (ETH) hiện không có tâm lý bán tháo. Dự trữ trên các sàn giao dịch đã giảm hơn 20% kể từ tháng 5, cho thấy rằng ETH đang được chuyển vào các ví dài hạn và các giao thức DeFi. Đồng thời, chỉ số lãi... ...

Mạng lưới Solana đang trải qua một sự bùng nổ về nhu cầu từ người dùng và dòng vốn, đẩy tổng giá trị bị khóa (TVL) trong lĩnh vực tài chính phi tập trung (DeFi) lên mức cao nhất mọi thời đại (ATH), vượt qua con số 13 tỷ USD.... ...

Xem thêm bài viết

Chọn chế độ hiển thị:
Bình thường Bảo vệ mắt Dark Mode