Bong bóng tiền điện tử tiếp theo đang hình thành?

Trong bối cảnh Bitcoin và các tài sản kỹ thuật số ngày càng được thừa nhận rộng rãi, một xu hướng mới đang lan rộng: các công ty niêm yết đưa Bitcoin và những token khác vào bảng cân đối kế toán như một phần chiến lược tài chính dài hạn. Tuy nhiên, hiện tượng này đang được so sánh với các hoạt động tài chính rủi ro trước cuộc khủng hoảng năm 2008, đặt ra câu hỏi liệu đây là sự đổi mới táo bạo hay là mầm mống cho những cú sốc trong tương lai.

Rủi ro tiềm ẩn trong “kho bạc tiền điện tử”

Josip Rupena – CEO Milo và cựu chuyên gia phân tích tại Goldman Sachs – đã đưa ra những cảnh báo thận trọng về xu hướng các công ty đưa Bitcoin và tài sản kỹ thuật số vào bảng cân đối kế toán. Ông nhấn mạnh rằng, mặc dù Bitcoin bản chất là một tài sản “sạch”, không phụ thuộc vào bất kỳ đối tác trung gian nào, khi nó được tích hợp vào cơ cấu tài chính của doanh nghiệp, một lớp rủi ro hoàn toàn mới sẽ xuất hiện, mà nhiều nhà đầu tư khó nhận diện ngay từ đầu.

Cụ thể, Rupena phân loại những rủi ro này thành bốn nhóm chính:

1. Quản trị nội bộ: Bitcoin trong tay một doanh nghiệp không chỉ là một tài sản số; nó trở thành một phần của hệ thống tài chính có cấu trúc. Nếu năng lực quản lý yếu kém hoặc thiếu minh bạch trong báo cáo tài chính, việc giám sát và sử dụng tài sản số có thể gặp rủi ro nghiêm trọng. Điều này bao gồm cả khả năng ra quyết định đầu tư, kiểm soát chi phí và phản ứng kịp thời trước biến động thị trường.

2. Nghĩa vụ nợ và đòn bẩy: Khi doanh nghiệp nắm giữ Bitcoin trong bảng cân đối, giá trị tài sản này có thể được sử dụng làm cơ sở cho các khoản vay hoặc đòn bẩy tài chính. Nếu thị trường biến động mạnh và giá Bitcoin sụt giảm, công ty có thể đối mặt với áp lực thanh khoản hoặc nguy cơ phải bán tháo tài sản để đáp ứng nghĩa vụ nợ. Điều này tạo ra một vòng phản ứng dây chuyền, nơi rủi ro Bitcoin và rủi ro tài chính doanh nghiệp đan xen, làm tăng mức tổn thất tiềm ẩn.

3. An ninh mạng: Bitcoin và các tài sản số khác đòi hỏi hạ tầng kỹ thuật số mạnh mẽ và an toàn tuyệt đối. Việc bảo mật kém hoặc các lỗ hổng trong lưu trữ, ví điện tử hay nền tảng quản lý có thể dẫn đến mất mát tài sản ngay lập tức. Trong bối cảnh doanh nghiệp kết hợp Bitcoin với các hoạt động tài chính truyền thống, một sự cố an ninh mạng không chỉ ảnh hưởng đến giá trị tiền số mà còn tác động đến uy tín và tài chính toàn công ty.

4. Doanh thu bền vững: Giá trị Bitcoin dao động liên tục, nhưng doanh thu doanh nghiệp phải dựa trên mô hình kinh doanh ổn định. Rupena cảnh báo rằng nếu các công ty sử dụng Bitcoin như một phần chiến lược tài chính mà không có cơ chế đảm bảo doanh thu bền vững, giá trị cổ phiếu và hiệu quả hoạt động có thể bị ảnh hưởng mạnh, đặc biệt trong thời kỳ thị trường biến động hoặc suy thoái.

Rupena nêu bật rằng nhiều nhà đầu tư có thể nhầm lẫn khi nghĩ rằng họ đang trực tiếp đầu tư vào Bitcoin, trong khi thực tế, họ đang tiếp xúc với toàn bộ hệ sinh thái tài chính của công ty – bao gồm quản trị, đòn bẩy, an ninh mạng và khả năng tạo ra doanh thu. Chính sự đan xen này khiến việc đánh giá rủi ro trở nên phức tạp hơn rất nhiều so với việc sở hữu Bitcoin cá nhân.

Liệu trái phiếu kho bạc có làm trầm trọng thêm thị trường gấu?

Mặc dù Rupena không dự đoán rằng trái phiếu kho bạc tiền điện tử sẽ là nguyên nhân trực tiếp gây ra cú sụp đổ thị trường tiếp theo, ông cảnh báo rằng trong bối cảnh suy thoái kinh tế hoặc thị trường tiền điện tử biến động mạnh, các doanh nghiệp sử dụng đòn bẩy tài chính cao có thể buộc phải bán tháo tài sản kỹ thuật số trong danh mục. Hành động này không chỉ gây thiệt hại cho công ty bán tháo mà còn có thể khuếch đại tác động lan truyền trên toàn thị trường.

Hiện tại, có khoảng 178 công ty đại chúng nắm giữ Bitcoin, tạo nên một mạng lưới phức tạp của các tài sản được “liên kết” với nhau. Nếu một làn sóng bán tháo đồng loạt xảy ra, hiệu ứng domino có thể giống như các sự kiện khủng hoảng tài chính trong quá khứ, khi rủi ro từ một nhóm doanh nghiệp lan truyền nhanh chóng và ảnh hưởng đến nhiều tầng lớp thị trường. Điều này đặt ra một câu hỏi quan trọng cho nhà đầu tư: trái phiếu kho bạc tiền điện tử thực sự là công cụ ổn định hay chính là chất xúc tác tiềm ẩn cho một cuộc khủng hoảng kép?

Trong kịch bản Bitcoin giảm mạnh, thanh khoản trên thị trường có thể bị áp đảo khi nhiều công ty buộc phải bán ra cùng lúc. Khi đó, giá tài sản không còn phản ánh cân bằng tự nhiên giữa cung và cầu, mà bị kéo xuống mức thấp hơn đáng kể, làm tăng rủi ro tổn thất cho tất cả các nhà đầu tư, từ cá nhân đến tổ chức.

Nhìn chung, xu hướng tích trữ Bitcoin trong bảng cân đối doanh nghiệp không chỉ tạo ra cơ hội lợi nhuận mà còn tiềm ẩn một lớp rủi ro hệ thống, đặc biệt khi thị trường bước vào giai đoạn biến động hoặc suy thoái.

Từ Bitcoin đến Altcoin: Xu hướng mở rộng danh mục

Khởi đầu từ chiến lược “kho bạc Bitcoin” của Strategy, do Michael Saylor dẫn dắt, xu hướng tích trữ tiền điện tử trên bảng cân đối kế toán của các công ty đại chúng đang dần mở rộng vượt ra ngoài Bitcoin. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu đa dạng hóa danh mục trái phiếu kho bạc sang altcoin như Solana, XRP, Dogecoin, Toncoin, mở ra một giai đoạn mới trong cách thức doanh nghiệp tiếp cận tài sản kỹ thuật số.

Kết quả ban đầu cho thấy sự phân hóa mạnh mẽ giữa các công ty:

• Một số doanh nghiệp tận dụng được hiệu ứng “cường điệu” ngắn hạn của thị trường, thu hút sự chú ý của nhà đầu tư và tăng giá cổ phiếu tạm thời.

• Ngược lại, nhiều công ty lại bị thị trường trừng phạt, khi chiến lược tích trữ altcoin không mang lại giá trị bền vững hoặc gặp phản ứng tiêu cực từ nhà đầu tư.

Ví dụ điển hình là Safety Shot, một nhà sản xuất đồ uống, khi công bố kế hoạch nắm giữ BONK làm tài sản dự trữ chính, đã chứng kiến cổ phiếu giảm tới 50%. Thậm chí, ngay cả các quỹ quản lý Bitcoin lâu năm cũng ghi nhận sự sụt giảm cổ phiếu trong những tháng gần đây. Điều này phản ánh sự hoài nghi vẫn tồn tại trong giới đầu tư về tính ổn định và bền vững của chiến lược kho bạc tiền điện tử, đặc biệt khi altcoin có độ biến động cao và thiếu cơ sở kinh doanh chắc chắn để đảm bảo lợi nhuận dài hạn.

Rõ ràng, việc mở rộng danh mục từ Bitcoin sang altcoin không chỉ gia tăng tiềm năng lợi nhuận, mà đồng thời cũng kéo theo rủi ro phức hợp, đòi hỏi các công ty phải có chiến lược quản trị, quản lý rủi ro và minh bạch thông tin một cách bài bản để tránh tạo ra hiệu ứng tiêu cực trên thị trường.

“Bong bóng trái phiếu kho bạc” đang hình thành?

Nhiều chuyên gia tài chính hiện cảnh báo rằng một bong bóng song song có thể đang hình thành trên thị trường – không chỉ xoay quanh giá trị nội tại của Bitcoin, mà còn liên quan trực tiếp đến tốc độ và mức độ áp dụng chiến lược kho bạc tiền điện tử của các doanh nghiệp.

Khi nhiều công ty đồng loạt phát hành trái phiếu kho bạc tiền điện tử và công bố danh mục nắm giữ tài sản kỹ thuật số, sự cạnh tranh thu hút sự chú ý của nhà đầu tư có thể tạo ra hiện tượng thổi phồng định giá. Nhiều doanh nghiệp có thể được định giá cao hơn mức thực tế, mặc dù giá trị nền tảng và hiệu quả kinh doanh chưa chắc đã tương xứng.

Trong kịch bản Bitcoin tiếp tục xu hướng tăng mạnh, các công ty này có thể nhân đôi lợi nhuận, đồng thời thu hút thêm lượng lớn nhà đầu tư mới, tạo ra hiệu ứng “hiệu ứng lan tỏa tích cực” trên thị trường. Tuy nhiên, nếu thị trường đảo chiều hoặc biến động mạnh, rủi ro sẽ tăng theo cấp số nhân. Một làn sóng bán tháo có thể dẫn tới ảnh hưởng kép:

1. Giảm giá trị tiền điện tử – khi doanh nghiệp buộc phải thanh lý tài sản để đáp ứng nhu cầu thanh khoản hoặc nghĩa vụ tài chính.

2. Kéo theo giá cổ phiếu doanh nghiệp – làm giảm giá trị vốn hóa thị trường và tạo áp lực tài chính trực tiếp lên bảng cân đối kế toán.

Hiện tượng này có thể tạo ra một cuộc khủng hoảng tài chính “hai mặt”, nơi rủi ro tiền điện tử và rủi ro doanh nghiệp đan xen, lan truyền nhanh chóng và tác động rộng khắp hơn so với các biến động thông thường.

Tóm lại, bên cạnh cơ hội lợi nhuận, chiến lược kho bạc tiền điện tử tiềm ẩn nguy cơ hệ thống, đòi hỏi nhà đầu tư và doanh nghiệp phải thận trọng, cân nhắc kỹ lưỡng trước khi tham gia hoặc mở rộng danh mục.

Hiện tại, tâm lý thị trường đang trong trạng thái giằng co rõ rệt giữa sự phấn khích và nỗi lo. Một bên là sự hưng phấn, khi mô hình “kho bạc tiền điện tử” ngày càng phổ biến, thu hút sự quan tâm của nhà đầu tư và mở ra những cơ hội lợi nhuận chưa từng có. Việc doanh nghiệp nắm giữ Bitcoin và altcoin trên bảng cân đối kế toán được nhìn nhận như một dấu hiệu của sự đổi mới tài chính, khiến nhiều nhà đầu tư kỳ vọng vào lợi nhuận nhanh và hiệu ứng lan tỏa tích cực.

Bên kia là nỗi lo về rủi ro tiềm ẩn, khi các cấu trúc tài chính phức tạp che giấu những nguy cơ chỉ bộc lộ khi thị trường biến động mạnh. Nỗi lo này gợi nhớ tới những sai lầm trong quá khứ, đặc biệt là trước khủng hoảng tài chính năm 2008, khi các sản phẩm phái sinh và đòn bẩy tài chính đã tạo ra hiệu ứng domino khó kiểm soát. Rõ ràng, việc các công ty tích trữ Bitcoin và altcoin trên bảng cân đối mở ra một chương mới trong mối quan hệ giữa tài chính truyền thống và tài sản số.

Tuy nhiên, câu hỏi lớn không còn là liệu rủi ro có tồn tại hay không, mà là khi nào chúng sẽ bộc phát và lan rộng đến mức nào, tác động ra sao đến cả thị trường tiền điện tử lẫn giá trị cổ phiếu doanh nghiệp. Tất cả điều này đặt ra một thử thách lớn cho cả nhà đầu tư lẫn nhà quản lý, khi phải cân nhắc kỹ lưỡng giữa cơ hội lợi nhuận và khả năng phòng ngừa rủi ro hệ thống.

• 7 công ty niêm yết sở hữu kho bạc Ethereum lớn nhất
• Cơ hội lợi nhuận lớn từ kho bạc Bitcoin đang mờ dần, theo CEO Ledn

Emma