Bitcoin có phải là một kết quả phát minh thất bại?

Đã hơn một thập kỷ sau khi Satoshi Nakamoto phát hành Bitcoin lần đầu tiên, sáng tạo của ông chắc chắn là loại tiền điện tử thống trị nhất hành tinh. Nó đã kéo theo một biển những coin bắt chước, nhưng vẫn giao dịch với khối lượng hàng ngày gần gấp đôi đối thủ cạnh tranh gần nhất của nó, và các altcoin khác thậm chí còn thua xa. Nhiều số liệu đều cho thấy, Bitcoin đã thành công rực rỡ.

Mặt khác, tầm nhìn của Nakamoto về Bitcoin hầu như không được thực hiện. Trong white paper, Bitcoin được mô tả là “Tiền mặt điện tử”. Nakamoto mô tả hệ thống này là một hệ thống thanh toán điện tử trực tuyến, có thể giải quyết các vấn đề cố hữu với “ngành thương mại trên mạng”.

Bitcoin của ngày hôm nay chắc chắn vẫn còn một chặng đường rất dài để trở thành “tiền mặt điện tử” (suy cho cùng thì tiền mặt phải được chấp nhận ở mọi nơi). Và nó khá rõ ràng rằng hầu hết các giao dịch Bitcoin có liên quan đến đầu tư, chứ không phải thương mại. Ví dụ, công ty phân tích Chainalysis ước tính rằng khoảng 69 triệu đô la Bitcoin đã được chi tiêu thông qua các dịch vụ thanh toán điện tử Bitcoin khác nhau vào tháng 6 năm 2018 – so sánh với tổng khối lượng giao dịch BTC trong tháng đó, hơn 125 tỷ đô la.

Chỉ có một số ít thay đổi được thực hiện kể từ đó. Ngay cả những người đề xướng nhiệt tình nhất của Bitcoin cũng không thể phủ nhận rằng đại đa số người mua hàng trực tuyến thực hiện tất cả các giao dịch mua của họ mà không cần tới một satoshi nào cả. Sức ảnh hưởng của Bitcoin trong thương mại điện tử là không đáng kể.

Thay vào đó, nó đã trở thành một đối tượng của đầu tư đầu cơ và của một nhóm các nhà đầu tư am hiểu công nghệ muốn giữ tiền bên ngoài hệ thống tài chính truyền thống. Thực tế này thậm chí còn được phản ánh trong các mẫu bài phát biểu của những người đam mê Bitcoin. Trên Bitcointalk.org, cộng đồng lớn nhất và hình thành sớm nhất của Bitcoin, cụm từ “kho lưu trữ giá trị” xuất hiện chỉ năm lần trước năm 2013 và chưa bao giờ được tìm thấy trong 2 năm đầu tiên của diễn đàn, 2009 và 2010. Đến năm 2019 thì đã xuất hiện hơn bảy mươi chủ đề.

(Tất nhiên, mô hình tăng trưởng của “kho lưu trữ giá trị” chịu ảnh hưởng bởi sự quan tâm ngày càng tăng đối với Bitcoin; nhưng nó vẫn có giá trị chỉ ra rằng rất ít người nhìn nhận Bitcoin là một “kho lưu trữ giá trị” trong những ngày đầu.)

Bị phản bội bởi các sàn giao dịch?

Trong white paper, Nakamoto gọi ra một vài vấn đề cụ thể với các hệ thống thanh toán điện tử truyền thống, như chi phí giao dịch cao và các thông tin khách hàng phải thu thập trong một giao dịch dựa trên niềm tin. Bitcoin như một công nghệ đã giải quyết những điều này. Mặc dù phí giao dịch đã dao động khá nhiều so với lịch sử token, nhưng hiện tại chúng đang có giá thấp hơn nhiều so với phí mà người dùng sẽ phải chịu khi sử dụng các giao dịch kỹ thuật số, ví dụ như PayPal hoặc Venmo. Và bởi vì Bitcoin là không đáng tin cậy, có thể thực hiện các giao dịch mà không cần thu thập bất kỳ thông tin nào về người mua trong khi vẫn chắc chắn rằng bạn đã được trả tiền.

Vấn đề là Bitcoin với tư cách là một trải nghiệm người dùng có nhiều rắc rối và quy định hơn so với công nghệ yêu cầu đối với hầu hết các trường hợp sử dụng trong thế giới thực.

Ví dụ, hãy tưởng tượng rằng tôi muốn bán thứ gì đó bằng Bitcoin. Tôi không trả gì cho giao dịch, và nó được hoàn thành nhanh chóng. Nhưng tôi không thể thanh toán thế chấp bằng Bitcoin – các ngân hàng chết tiệt! – vì vậy tôi cần rút khoản tiền tôi đã trả bằng tiền fiat. Thông thường, điều này đòi hỏi phải thiết lập tài khoản và rút tiền qua một sàn giao dịch, có nghĩa là cung cấp một loạt thông tin cá nhân cho bên thứ ba, có khả năng trả phí rút tiền hoặc một số loại phí dịch vụ khác và thường phải chờ ít nhất một hoặc hai ngày cho giao dịch rút tiền được xóa trong tài khoản ngân hàng của tôi.

Không có điều nào trong số này liên quan đến bất kỳ lỗ hổng nào trong công nghệ của Bitcoin, nhưng bằng chứng là Bitcoin đã trở nên phổ biến đến mức cho phép người dùng có thể tránh những rắc rối giao dịch luôn gắn liền với các hệ thống thanh toán truyền thống.

Và mặc dù bản thân Bitcoin mang tính phi tập trung và khó điều tiết, nhưng thực tế là các token thường phải chảy qua các sàn giao dịch để có ích cho hầu hết các giao dịch mua, có nghĩa là về mặt trải nghiệm trung bình của người dùng, Bitcoin đã thực sự đạt được tầm nhìn sớm trên mặt trận đó. Bạn có thể có thể gửi và nhận Bitcoin một cách tự do, nhưng nếu bạn muốn chi tiêu, thông thường bạn sẽ cần phải chuyển nó qua một sàn giao dịch hoặc một số dịch vụ thanh toán tiền điện tử thương mại để chuyển đổi thành fiat. Những doanh nghiệp này chỉ là cơ quan tập trung và có quy định như bất kỳ doanh nghiệp tài chính truyền thống nào.

Việc Bitcoin được chứng minh là có giá trị như một khoản đầu tư đầu cơ cũng đồng nghĩa với việc nhiều fan của Bitcoin hiện đang cổ vũ cho “dòng tiền thể chế”, mặc dù thực tế là token ban đầu được chấp nhận một phần vì nhiều người cho rằng nó thể hiện tiềm năng giải phóng con người từ các tổ chức tài chính truyền thống.

Tất nhiên, mặc dù đã hơn một thập kỷ kể từ khi white paper của Nakamoto ra mắt, nhưng Bitcoin vẫn còn khá non trẻ. Hai thập kỷ kể từ khi email đầu tiên được gửi, hầu hết mọi người đều đã nghe nói về internet. Những chiếc điện thoại di động đầu tiên đã được tung ra thị trường vào cuối những năm 70, nhưng đến năm 2000, điện thoại di động mới trở nên phổ biến, ngay cả ở các nước phát triển.

Bitcoin vẫn chưa đạt được mục tiêu của Nakamoto, nhưng đó không phải là bằng chứng cho thấy nó đã thất bại vĩnh viễn. Nhưng đối với những người thích thấy đồng coin này sống đúng với tầm nhìn của nó và là một thứ gì đó còn hơn cả vàng kỹ thuật số, thì không thể phủ nhận rằng vẫn còn một chặng đường dài trước mắt.

Disclaimer: Đây không phải là lời khuyên đầu tư. Nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ trước khi ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của bạn.

• CEO BitMEX Arthur Hayes: Cha đẻ Bitcoin Satoshi Nakamoto ‘đã chết’
• Các quốc gia cần bao nhiêu Bitcoin để thay thế được vàng?

Huyền Đinh

Tạp chí Bitcoin | Longhash