Bitcoin và Blockchain: Lịch sử phức tạp của hai thuật ngữ công nghệ

“Tôi quan tâm đến blockchain, chứ không phải là bitcoin.”

Hãy thú nhận đi, bạn đã nghe hàng trăm lần, nếu không muốn nói là hàng ngàn lần, câu nói trên. (Và có thể bạn cũng đã tự mình nói ra câu đó) Và mọi người đều biết bạn đang nói gì, bạn đang nói về “công nghệ nền tảng của bitcoin” và bạn nghe có vẻ đủ thông minh để nói về nó.

Một khi nó được biết đến – hoặc ít nhất giả định là như vậy – rằng bạn có thể áp dụng mật mã học trong tài chính, theo cách tương tự như cách mà nó sử dụng trong bitcoin, mọi người bắt đầu muốn chắc chắn rằng câu nói đó được thốt ra từ miệng của họ. Và sự kiềm chế đó – được khởi động bởi chính bitcoin – vẫn còn mạnh mẽ cho đến ngày nay.

Nghe có vẻ hợp lý? Chắc chắn rồi. Nhưng có một điều thú vị là từ “blockchain” không thực sự xuất hiện trong white paper bitcoin bản gốc, được phát hành trở lại vào năm 2008. Thay vào đó, white paper sử dụng riêng biệt hai từ “block” và “chain”.

Nó mô tả từ “block” (khối) là phương tiện cho một gói giao dịch bitcoin. Sau đó, các khối này được liên kết với nhau, tạo thành một “chuỗi” (chain) các khối.

Chính là cái thứ Blockchain quái quỷ đó!

Hóa ra, nguồn gốc của thuật ngữ này không hoàn toàn mang tính cách mạng.

“Thuật ngữ blockchain không bao giờ được sử dụng trong những ngày đầu,” cựu nhà phát triển Mike Hearn nói với CoinDesk. Mặc dù vậy, Hearn đã thừa nhận rằng Satoshi thường đề cập đến “proof-of-work chain” (chuỗi bằng chứng công việc) của bitcoin trong các cuộc thảo luận trên các diễn đàn.

Có vẻ như các tài liệu đầu tiên liên quan đến thuật ngữ này xuất hiện trên Bitcoin Talk, một diễn đàn dành riêng cho bitcoin được tạo ra bởi Satoshi, vào tháng 7 năm 2010 – hơn một năm sau khi phát hành bitcoin.

Và tại thời điểm đó, những lời bình luận không phải là về sự đổi mới của công nghệ, thay vào đó là những lời phàn nàn về việc mất bao lâu để tải xuống “blockchain” bitcoin (toàn bộ lịch sử giao dịch bitcoin).

Mặc dù so với ngày nay, việc tải xuống sẽ nhanh hơn rất nhiều, theo một người dùng Bitcoin Talk: “Việc tải xuống blockchain trong những ngày đầu khá là chậm”.

Nói cách khác thì blockchain ban đầu khác xa với thuật ngữ “gợi cảm” như đang được dùng ngày nay.

Hội chứng cuồng Blockchain

Rất khó để xác định được chính xác thời điểm xuất hiện của thuật ngữ “blockchain”

Nhưng mối quan tâm về thuật ngữ này dường như đã xuất hiện từ các tổ chức và cá nhân chuyên nghiệp không muốn liên kết với bitcoin vì “tiếng xấu” của nó với việc trở thành tiền tệ cho ma túy và nền kinh tế “xám”.

“Tôi nghĩ rằng nó trở nên phổ biến vào khoảng thời gian mọi người bắt đầu đến Washington [D.C.] và cố gắng làm cho bitcoin trở nên quan trọng bằng cách tách tiền tệ khỏi các thuật toán cơ bản,” theo Hearn.

Đối với nhiều người, bitcoin, loại tiền này có thể được tách rời khỏi giao thức blockchain của bitcoin, và do đó, một ngành công nghiệp hoàn toàn mới được gọi là blockchains riêng tư, xuất hiện không có tiền điện tử. Chắc chắn, khoảng thời gian đó trong năm 2015, dữ liệu Google Xu hướng cho thấy thuật ngữ tăng đột biến.

Ban đầu mọi người nói “block chain” – 2 từ tách riêng, và sau đó, nhờ vào một chiến dịch PR tuyệt vời, chúng ta đã được chuyển sang “blockchain” – một từ đơn và nghe chuyên nghiệp hơn hẳn – có lẽ nhờ vào nỗ lực của cộng đồng và trên các diễn đàn Bitcoin Talk,” nhà phát triển lâu năm, Greg Slepak cho biết.

Nó không chỉ trở thành một từ mà còn trở nên thịnh hành khi mô tả bất kỳ blockchain nào không phải là “blockchain của bitcoin”. Bitcoin vẫn được giữ thuật ngữ “the blockchain”, bởi nó là xuất hiện đầu tiên.

Tuy nhiên, blockchain đã tách hoàn toàn ra khỏi bitcoin đến nỗi cả hai thuật ngữ này thường chứng kiến một sự tăng đột biến tương tự nhau khi giá của các đồng tiền điện tử bắt đầu tăng lên. Chẳng hạn, từ khóa blockchain đã chứng kiến một bước tiến lớn trong các tìm kiếm của Google vào cuối năm 2017.

Blockchain đầu tiên của thế giới?

Tuy nhiên, vẫn chưa rõ chính xác ý tưởng này bắt nguồn từ đâu. Đối với một số người, blockchain tồn tại ngay cả trước bitcoin, mặc dù thuật ngữ đó vẫn chưa được áp dụng cho bitcoin vào thời gian đó.

Chẳng hạn, nhà mật mã học Stuart Haber, người viết các whitepaper về dấu thời gian đã được trích dẫn trong white paper bitcoin, tuyên bố đã tạo ra blockchain đầu tiên có tên là Surety.

Theo Haber, đó phải là lý do khiến Satoshi đã trích dẫn tác phẩm của mình – 3 trong tổng số 9 trích dẫn. Surety được ra mắt vào năm 1995 cho các bản ghi thời gian, và nó vẫn chạy cho đến ngày nay.

Tuy nhiên, Haber thừa nhận rằng phiên bản của ông không có tất cả các lợi ích tương tự như của bitcoin kể từ khi nó mang tính chất tập trung – được quản lý bởi một công ty.

Và đó là những điểm nổi bật khi bạn muốn nói về blockchain. Bạn thấy đấy, không nhất thiết phải cùng đồng ý về một định nghĩa duy nhất của một loại công nghệ.

Từ điển Merriam Webster đưa ra một thuật ngữ cũ hơn nhiều cho blockchain – “một chuỗi trong đó các liên kết thay thế là các khối rộng được kết nối bởi các liên kết mỏng được nối với các phần cuối của khối, được sử dụng với các bánh xe quay để truyền năng lượng, như trong xe đạp.”

Trong khi Google thì định nghĩa blockchain như sau:

“Blockchain – một hệ thống trong đó một bản ghi của các giao dịch bằng bitcoin hoặc các đồng tiền điện tử khác được duy trì qua các máy tính được liên kết trong một mạng ngang hàng.”

Nhưng ngay cả đối với những “cựu chiến binh” dày dạn trong không gian, thì định nghĩa này vẫn là một vấn đề khó nhằn. Nhiều các blockchain riêng tư thời đại mới này đã ghi lại các giao dịch của chúng một cách công khai.

“Thuật ngữ này đã trở nên phổ biến đến mức nó nhanh chóng mất đi ý nghĩa,” theo nhận định của The Verge vào đầu năm nay.

“Thầy bói xem voi”

Haber kể về một câu chuyện ngụ ngôn quen thuộc – “Thầy bói xem voi” – để giúp giải thích các mô tả không tương thích.

Trong câu chuyện ngụ ngôn này, một nhóm người mù được triệu tập để sờ một con voi, và họ phải đoán xem con voi có hình thù như thế nào.

Câu trả lời của họ đều có sự khác biệt bởi chúng tùy vào từng bộ phận của con voi mà mỗi người chạm vào. Chẳng hạn, người chạm vào cái vòi của con voi nghĩ rằng đó là một con rắn, trong khi người khác chạm vào chân voi thì kêu lên rằng nó là một thân cây.

Nó cũng tương tự khi mọi người định nghĩa blockchain, Haber nói.

Ông nói với CoinDesk rằng:

“Một số định nghĩa sẽ hoàn toàn ngớ ngẩn, cho thấy mọi người không hiểu những gì họ làm, nhưng cũng sẽ có một loạt các mô tả chính xác về các phần khác nhau của tổng thể công việc.

Vì vậy ông cho rằng nó không chỉ có một ý nghĩa duy nhất.

Mặc dù, bitcoin tin rằng một blockchain chỉ có thể là một và duy nhất blockchain bitcoin, như các từ, định nghĩa luôn luôn phát triển và thay đổi.

• Microsoft ra mắt công cụ nhận dạng phi tập trung trên Blockchain Bitcoin
• Blockchain và Bitcoin , mối đe dọa lớn nhất đối với ngân hàng

Diệu Anh

Tạp chí Bitcoin/Coindesk